سندرم دامپینگ چیست؟

سندرم دامپینگ یا سندرم تخلیه سریع، وضعیتی است که می‌تواند در بیمارانی که معده یا مری را برداشته‌اند و در افراد چاق که تحت عمل بای‌پس معده قرار می‌گیرند، رخ دهد. به‌عبارت‌دیگر، یک عارضه جراحی است. در افراد مبتلا به سندرم دامپینگ، غذا خیلی سریع به روده کوچک می‌رسد. این عبور سریع می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند، به‌ویژه اگر غذای مصرف شده حاوی قند باشد، مانند تهوع، استفراغ، اسهال و گرفتگی شکم، در 30-60 دقیقه اول پس از مصرف غذا. تعریق، افزایش اشتها، ضعف، خستگی و غش، 1 تا 3 ساعت پس از پایان غذا.

برای تشخیص این سندرم، اغلب معاینه عینی ساده و ارزیابی سابقه بالینی کافی است. درمان شامل تطبیق رژیم غذایی با ساختار جدید سیستم گوارشی بیمار است.

سندرم دامپینگ چیست؟

سندرم دامپینگ که به‌عنوان سندرم تخلیه سریع نیز شناخته می‌شود، یکی از عوارض احتمالی جراحی معده یا مری است. با عبور خیلی سریع غذا در روده کوچک مشخص می‌شود.

علل ایجاد سندرم دامپینگ

به طور معمول، سندرم دامپینگ زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به طور کامل معده نداشته باشد یا فقط تا حدی وجود داشته باشد. در واقع، در چنین شرایطی، غذای خورده شده بدون عبور از یک بخش اساسی از سیستم گوارشی به روده می‌رسد.

سندرم دامپینگ پس از کدام جراحی معده ممکن است رخ دهد؟

این سندرم یکی از عوارض احتمالی روش‌های جراحی است که شامل موارد زیر است:

• برداشتن جزئی یا کامل معده، این روش گاسترکتومی نامیده می‌شود و درمان اصلی سرطان معده است .
• اصلاح آناتومیک معده با هدف کاهش وزن بدن در افراد چاق، امروزه در میان روش‌های جراحی برای درمان چاقی، یکی از روش‌هایی که بیشتر باعث ایجاد سندرم دامپینگ می‌شود، بای‌پس معده است که به نام Roux-en-Y نیز شناخته می‌شود .

سندرم دامپینگ می‌تواند از عارضه احتمالی مداخلات مری ایجاد شود. اگرچه به‌ندرت رخ می‌دهد، اما حتی پس از برداشتن مری، فرد همچنان می‌تواند از سندرم دامپینگ رنج ببرد. این جراحی که به‌عنوان ازوفاژکتومی شناخته می‌شود، در صورت ابتلا به سرطان مری یا هر بیماری جدی دیگری که مری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، ضروری است.

عوامل خطر ایجادکننده سندرم دامپینگ

بر اساس آنچه در بالا ذکر شد، همه افراد مبتلا به آسیب‌ جدی معده (که نیاز به برداشتن معده دارند)، افراد بسیار چاق که تنها راه‌حل درمانی برای آنها مداخله مری، مری بارت و غیره باشد در خطر ابتلا به این سندرم هستند.

علائم و عوارض

علائم و نشانه‌هایی که مشخصه سندرم دامپینگ هستند، عموماً بعد از هر وعده غذایی سرشار از قند (به‌ویژه ساکارز و فروکتوز) ظاهر می‌شوند. دو سری علامت متفاوت در سندرم دامپینگ وجود دارد:

1. علائم زودهنگام که کمتر از یک ساعت بعد از غذا رخ می‌دهد.
2. علائم دیرهنگام که تنها 1 تا 3 ساعت بعد از غذا ظاهر می‌شود.

بیماران مبتلا به سندرم دامپینگ ممکن است از هر دو علامت یا فقط یکی از آنها شکایت داشته باشند.

علائم و نشانه‌های زودهنگام سندرم دامپینگ عبارت‌اند از:

• حالت تهوع
• گرفتگی یا درد شکم
• اسهال
• احساس خلأ در سر یا سرگیجه
• گرگرفتگی و تعریق
• افزایش ضربان قلب

حداقل سه دلیل برای این علامت وجود دارد:

• اتساع شدید روده کوچک
• عبور مایعات (آب و نوشیدنی) از خون به روده، به دلیل وجود قند زیاد (اسهال اسمزی)
• یک سری تغییرات هورمونی که توسط روده کوچک به حرکت درمی‌آیند و فشارخون را کاهش می‌دهند .

علائم دیرهنگام سندرم دامپینگ عبارت‌اند از:

• تعریق
• افزایش اشتها
• احساس خستگی
• ضعف
• احساس خالی بودن در سر، سرگیجه یا غش
• آشفتگی ذهنی و تمرکز ضعیف
• افزایش ضربان قلب

این تصویر علامتی با آزادسازی زیاد انسولین، ناشی از حضور زیاد قندها در داخل روده کوچک توضیح داده می‌شود. ترشح بیش از حد انسولین منجر به شروع یک وضعیت پزشکی به نام هیپوگلیسمی می‌شود.

لطفاً توجه داشته باشید: انسولین که توسط گروهی از سلول‌های پانکراس تولید می‌شود، هورمون پروتئینی است که عبور گلوکز از خون به سلول‌ها را تسهیل می‌کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

افرادی که در معرض خطر سندرم دامپینگ هستند باید با پزشک مشورت کنند یا زمانی که علیرغم اقدامات درمانی اعمال شده، هنوز علائم و نشانه‌های ذکر شده در بالا را نشان می‌دهند، به نزدیک‌ترین بیمارستان مراجعه کنند. این در واقع به این معنی است که درمان برای موردنظر نامناسب است و نیاز به تنوع آن دارد.

نحوه تشخیص سندرم دامپینگ

برای تشخیص سندرم دامپینگ، اغلب معاینه عینی و ارزیابی سابقه بالینی کافی است. اولین مورد شامل تجزیه‌وتحلیل پزشکی علائم و نشانه‌های موجود است. دوم، شامل تحقیقی است که با هدف درک کل گذشته پزشکی بیمار (از جراحی‌هایی که انجام داده تا آسیب‌شناسی‌هایی که از آنها رنج می‌برد) انجام می‌شود.

اگر پزشک شک داشته باشد یا بخواهد تشخیص را با اطلاعات بیشتر تکمیل کند، می‌تواند آزمایش‌های خون و یک آزمایش خاص را نیز تجویز کند که به‌عنوان اسکن دستگاه گوارش شناخته می‌شود.

آزمایش خون کمک می‌کند تا مشخص شود که آیا بیمار از هیپوگلیسمی واکنشی رنج می‌برد، به‌ویژه بعد از وعده‌های غذایی حاوی قند .

ممکن است نیاز به سینتی گرافی نیز باشد. سینتی گرافی دستگاه گوارش به شما این امکان را می‌دهد تا اندازه‌گیری کنید که چقدر طول می‌کشد تا غذای مصرف شده به روده کوچک برسد. درصورتی‌که هنوز بخشی از معده وجود داشته باشد، امکان اندازه‌گیری سرعت عبور غذا از قسمت باقی‌مانده از قسمت معده را فراهم می‌کند. سینتی گرافی دستگاه گوارش یک آزمایش تا حدودی تهاجمی است، زیرا شامل استفاده از یک ماده رادیواکتیو است که از طریق غذا یا نوشیدنی به بیمار داده می‌شود. برای مشاهده ماده فوق‌الذکر به یک ابزار تشخیص مخصوص به نام دوربین گاما نیاز است.

درمان سندرم دامپینگ

درمان سندرم دامپینگ حول برنامه‌ریزی یک رژیم غذایی است که احتمال بروز علائم و نشانه‌هایی را که قبلاً ذکر شد به حداقل می‌رساند.

پزشکان فقط در موارد بسیار جدی به درمان‌های دارویی یا جراحی متوسل می‌شوند. موارد جدی به این معناست که اصلاح رژیم غذایی نتایج مطلوب را به همراه نداشته باشد.

غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد؟

ازآنجایی‌که مصرف غذاهای حاوی قند است که باعث ایجاد علائم معمول سندرم دامپینگ می‌شود، لازم است از مصرف این غذاها خودداری شود.بنابراین، بیماران باید از رژیم غذایی خود حذف کنند:

• آبنبات
• نوشیدنی‌های شیرین
• کیک‌ها
• بیسکویت‌ها
• محصولات قنادی
• نان قندی

علاوه بر این، پزشکان موارد زیر را نیز مهم می‌دانند:

• مصرف شیر و مشتقات آن را محدود کنید.
• از الکل اجتناب کنید.
• از مصرف همزمان (یا تقریباً) غذاهای جامد با غذاهای مایع خودداری کنید. به طور کلی، مصرف نوشیدنی بین وعده‌های غذایی یا حداقل نیم ساعت قبل / نیم ساعت بعد از غذا ایده خوبی است.

غذاهایی که بیمار می‌تواند بخورد

بیماران مبتلا به سندرم دامپینگ مجاز به مصرف برخی شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند سوکرالوز و کربوهیدرات‌های پیچیده؛ مانند غلات و غذاهای تهیه شده از آرد سبوس‌دار هستند.

نکات مهم:

مصرف حداقل 4 لیوان آب در روز به‌عنوان پیشگیری از کم‌آبی بدن لازم است.

مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین، آهن و کلسیم. معده محفظه انتخابی برای جذب این عناصر غذایی است. ازآنجایی‌که معده در افراد مبتلا به سندرم دامپینگ از بین رفته یا تغییریافته است، ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف در خطر ازبین‌رفتن هستند.

این همچنین توضیح می‌دهد که چرا پزشکان مکمل‌های ویتامین یا مکمل‌های حاوی مهم‌ترین مواد معدنی را نیز تجویز می‌کنند. ادغام ویتامین B12 از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است .

استفاده از مکمل‌های فیبر ساخته شده از پسیلیوم، صمغ گوار و پکتین. این محصولات جذب کربوهیدرات‌ها را در روده کوچک کند می‌کنند و احتمال هیپوگلیسمی (ازاین‌رو علائم و نشانه‌های دیررس) را کاهش می‌دهند.

خوب است که مکمل‌های فیبر را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید، زیرا این ترکیبات کاملاً عاری از عوارض جانبی نیستند.

رژیم غذایی برای بیمار مبتلا به سندرم دامپینگ

هنگام برنامه‌ریزی رژیم غذایی برای بیمار مبتلا به سندرم دامپینگ، پزشکان نه‌تنها غذاهای مجاز و ممنوع، بلکه نحوه خوردن را نیز برنامه‌ریزی می‌کنند. در این راستا مهم‌ترین توصیه‌ها عبارت‌اند از:

• به‌جای 3 وعده معمول (صبحانه، ناهار و شام) حدود 6 وعده غذایی کوچک در روز مصرف کنید. این امر باعث می‌شود که سیستم گوارشی برای هضم غذای بلعیده شده کمتر نیاز داشته باشد.
• غذاهایی که می‌خورید را با دقت برش دهید و خوب بجوید. این کار فرایند گوارش را آسان می‌کند.
• غذاهای حاوی پروتئین یا چربی را با میوه یا غذاهای نشاسته‌ای ترکیب کنید.
• پرخوری نکنید و همیشه قبل از احساس سیری متوقف شوید.
• حداقل 30 دقیقه قبل از غذا یا 30 دقیقه بعد از غذا بنوشید.
• هرگز بلافاصله بعد از غذا دراز نکشید تا از احساس پوچی سر جلوگیری کنید و هضم را تسهیل کنید. حداقل در یک ساعت اول باید مراقب این موضوع باشید.

درمان دارویی سندرم دامپینگ

از جمله داروهایی که در صورت سندرم دامپینگ شدید تجویز می‌شوند، اکتروتید، کلستیرامین و برخی از مهارکننده‌های پمپ پروتون (پانتوپرازول و امپرازول) هستند.

دو داروی اول بر ضد اسهال عمل می‌کنند، درحالی‌که سومین داروها باعث کندکردن روند گوارشی می‌شوند تا علائم خاصی را کاهش دهند. لازم به یادآوری است که تجویز داروهای فوق پس از ارزیابی مناسب منحصراً بر عهده پزشک معالج است.

عمل جراحي سندرم دامپینگ

در صورت بروز سندرم دامپینگ شدید، مداخلات جراحی احتمالی عبارت‌اند از:

1. مراحل بازسازی بخشی از معده (به‌عنوان‌مثال پیلور). این روش‌ها فقط زمانی قابل‌اجرا هستند که گاسترکتومی جزئی بوده باشد و به گفته پزشک شانس موفقیت خوبی وجود داشته باشد.
2. عمل معکوس بای‌پس معده در طی این نوع جراحی، جراح آناتومی طبیعی دستگاه گوارش را بازیابی می‌کند.

اندام جدیدت رو بساز

با متد نورون درمانی کاهش وزن اندام برتر یاد میگیری به صورت ریشه ای وزن کم کنی. کافیه جلسه مشاوره خودت رو رزرو کنی تا ظرف 3 ماه آینده یک بار برای همیشه وزن کم کنی!

رزرو مشاوره رایگان