جایگزین قند
وقتی صحبت از دیابت به میان میآید، همه شیرینکنندهها جایگاه یکسانی ندارند و باید به میزان و نوع شیرینکنندهای که مصرف میشود، توجه شود. وقتی فردی دیابت دارد، نمیتواند بهدرستی سطح قند خون را تنظیم کند. این مشکل منجر به افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) میشود، حالتی خطرناک که به رگهای خونی آسیب میرساند و التهاب را افزایش میدهد. ازاینجهت انتخاب بهترین جایگزین قند برای بیماران دیابتی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله به بررسی اینکه چه چیزی جایگزین قند کنیم میپردازیم. با ما همراه باشید.
سه نوع اصلی دیابت وجود دارد:
- دیابت بارداری (قند خون بالا در دوران بارداری)
- دیابت نوع 1
- دیابت نوع 2
در دیابت نوع 1، پانکراس قادر به تولید هورمون تنظیمکننده قند خون به نام انسولین نیست. در نتیجه، فرد برای زندهماندن به انسولین مکمل نیاز دارد.
دیابت نوع 2 متفاوت است. برخلاف دیابت نوع 1، دیابت نوع 2 ناشی از عوامل سبک زندگی مانند مصرف زیاد قند و عدم ورزش است.
دیابت و مقاومت به انسولین
برای اکثر مردم، انسولین کار خوبی برای تنظیم سطح قند خون انجام میدهد. کربوهیدرات میخورید، قند خونتان بالا میرود، لوزالمعده انسولین ترشح میکند و دوباره قند خونتان پایین میآید. مقررات قند خون قرار است اینگونه عمل کند. اما برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2، انسولین آنطور که باید کار نمیکند. مصرف زیاد قند همراه با بیتحرکی سطح قند خون را حفظ میکند، انسولین بیش از حد افزایش مییابد و در نهایت انسولین نمیتواند قند خون را به سطوح سالم کاهش دهد. این مورد مقاومت به انسولین نامیده میشود. در کنار مقاومت به انسولین، علائم بارز دیابت نوع 2، عبارتند از:
- سطح قند خون بالا ناشتا
- HbA1c بالا (معیار میانگین قند خون)
- انسولین ناشتا بالا
- چاقی
- فشار خون بالا
- تری گلیسیرید بالا و کلسترول HDL پایین
قند تصفیه شده و دیابت نوع 2
متأسفانه، مصرف زیاد قند به طور مزمن منجر به افزایش قند خون میشود. چاقی یکی دیگر از پیامدهای رژیمهای غذایی پر قند است. هر چه کسی قند بیشتری مصرف کند، وزن بیشتری اضافه میکند.
برای اصلاح وضعیتی که توسط رژیم غذایی کنترل میشود، باید به عوامل رژیم غذایی توجه کنید. اینجاست که رژیمهای کم کربوهیدرات و بسیار کم کربوهیدرات وارد میشوند.
رژیم کتوژنیک بسیار کم کربوهیدرات (رژیم کتو) یک درمان امیدوارکننده برای دیابت نوع 2 است. چرا؟ زیرا این رژیم غذاهای نشاستهای و کربوهیدراتهایی که قند خون شما را افزایش میدهند و مقاومت به انسولین را تحریک میکنند را محدود میکند.
در یک مطالعه در سال 2018 که توسط Virta Health انجام شد. محققان، 218 فرد مبتلا به دیابت نوع 2 را به مدت دوازده ماه تحت رژیم کتو قرار دادند. نتایج آن به شرح زیر میباشد:
- میانگین کاهش وزن، 15 کیلو برآورد شد.
- میانگین HbA1C از 7.6% به 6.3% کاهش یافت (60% بیماران دیابت خود را با استفاده از این اندازهگیری معکوس میکنند).
- 94 درصد از بیماران درمان با انسولین را کاهش داده یا متوقف کردند.
بهترین جایگزین قند برای بیماران دیابتی
برای اینکه یک شیرینکننده مناسب دیابت باشد، باید تأثیر کمی بر قند خون داشته باشد یا هیچ تأثیری نداشته باشد. ما به بررسی هشت شیرینکننده میپردازیم که میتوانند جایگزین قند برای دیابتیها باشند.
شماره 1: سوکرالوزا
سوکرالوز یک شیرینکننده طبیعی است که از نیشکر به دست میآید. سوکرالوز ترشح انسولین یا گلوکاگون را تحریک نمیکند و کربوهیدراتهای آن مستقیماً بدون جذب توسط بدن وارد سیستم دفعی میشوند؛ بنابراین، سطح گلوکز خون ما را تغییر نمیدهد و میتواند به طور معمول مصرف شود.
چندین مطالعه نشان دادهاند که سوکرالوز کاملاً بیخطر و مناسب برای مصرف در رژیم غذایی انسان است، بنابراین میتوانیم با خیال راحت از آن در دسرهای خود استفاده کنیم. علاوه بر این، طعم نزدیک آن به شکر، آن را به گزینهای بینظیر برای کسانی که طعم استویا خالص را دوست ندارند، تبدیل میکند.
سوکرالوز بهخودیخود برای انرژی متابولیزه نمیشود و بنابراین کالری ندارد. با این حال، برخی از شیرینکنندههای رومیزی (سوکرالوز تجاری) برای حفظ و کاربردیبودن با اجزای دیگر مخلوط میشوند که بسته به برندی که خریداری میکنیم، گاهی اوقات میتواند حاوی مقداری کالری باقیمانده باشد.
شماره 2: استویا
استویا، ملکه دسرهای دیابتیها است و دلیلی هم دارد. این یک شیرینکننده طبیعی است که از یک گیاه برگ سبز به نام استویا رباودیانا تولید میشود که به طور سنتی در آمریکای جنوبی استفاده میشود؛ اما اکنون در سراسر جهان به فروش میرسد.
مهمترین چیزی که در مورد استویا باید بدانید این است که خواص مفید متعددی برای بدن ما دارد (آنتیاکسیدان، ضدباکتری، کاهش فشار خون…) و کالری ندارد. استویا را میتوان پخت. در قوطیها (که در واقع گلیکوزیدهای استویول هستند)، به صورت پودر، مایع یا برگ خشک فروخته میشود. استویا که در یک بطری عرضه میشود کاربردیتر است، اما استویای برگ خشک سالمتر است و همان چیزی است که ما توصیه میکنیم.
شماره 3: تاگاتوسا
تاگاتوز یک شیرینکننده طبیعی است که از لاکتوز موجود در شیر به دست میآید. گلوکز از طریق یک فرایند صنعتی حذف میشود و سپس برای به دست آوردن خود تاگاتوز تخمیر میشود. در طی این فرایندها، لاکتوز، گلوتن و فروکتوز نیز حذف میشوند و برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، سلیاک و دیابتیها مناسب است. تاگاتوسا، گلوکز خون را افزایش نمیدهد یا سطح انسولین را تغییر نمیدهد و میتوان آن را با معده خالی مصرف کرد.
خواص پروبیوتیک آن نیز به بهبود هضم کمک میکند (برخلاف سایر شیرینکنندهها که آن را دشوار میکنند). تاگاتوسا بهخوبی دمای بالا را تحمل میکند و میتوان از آن برای تهیه دستورالعملهایی مانند کارامل که باید بدون شکر باشند، استفاده کرد.
شماره 4: اریتریتول
اریتریتول یک پلی الکل است که از مخلوطکردن یک مولکول قند با یک مولکول الکل، تخمیر گلوکز با مخمر به دست میآید. این شیرینکننده، کالری کمی دارد و سطح گلوکز یا انسولین خون را تغییر نمیدهد (گاهی اوقات حتی به کاهش آنها کمک میکند). بنابراین اصولاً اگر دیابت دارید میتوان آن را بهراحتی مصرف کرد. علاوه بر این، به جلوگیری از پوسیدگی کمک میکند و به طور معمول مشکلات گوارشی ایجاد نمیکند.
شماره 5: زایلیتول یا شکر توس
زایلیتول (همچنین به عنوان قند توس شناخته میشود)، یک الکل قند دیگری مانند اریتریتول است که از پوست درخت توس (غان) و از سلولز چوب آن به دست میآید. به همین ترتیب به پیشگیری از پوسیدگی و کاهش باکتریهای دهان نیز کمک میکند.
زایلیتول دارای شاخص گلیسمی 7 است. به طور قابل توجهی سطح گلوکز و انسولین خون را تغییر نمیدهد و مقاومت به انسولین را افزایش نمیدهد. با این حال، درصدی از زایلیتول وجود دارد که در کبد به گلوکز تبدیل میشود و به بهبود رعایت رژیم غذایی کمکی نمیکند. علاوه بر این، مصرف بیش از حد زایلیتول میتواند باعث مشکلات گوارشی و اثرات ملین شود، بنابراین در صورت ابتلا به بیماری خاص غدد درونریز باید میزان مصرف آن را تعدیل کنیم.
شماره 6: سوربیتول
سوربیتول یک شیرینکننده غیرمغذی با منشأ طبیعی است که میتواند به صورت مصنوعی نیز تولید شود. به طور طبیعی در میوههایی مانند هلو، زردآلو یا آلو یافت میشود. در محصولات مصنوعی میتوان آن را در خمیردندان یا دهانشویهها یافت.
شیرینکنندههایی مانند سوربیتول به دلیل اثر ملین خود میتوانند پیامدهای گوارشی مانند اسهال و سایر مشکلات گوارشی داشته باشند. در واقع، قدرت ادرارآوری آلو از محتوای سوربیتول آن ناشی میشود. در مورد مناسب بودن آن برای دیابت، اگرچه آنها به طور قابل توجهی سطح گلوکز یا انسولین خون را تغییر نمیدهند، چندین مطالعه توصیه میکنند که الکلهای قندی مانند سوربیتول را در حد متعادل مصرف کنید تا از مشکلات طولانی مدت جلوگیری شود. توصیه میکنیم برای ارزیابی هر مورد خاص با پزشک خود مشورت کنید.
شماره 7: شکر نارگیل
شکر نارگیل از شیره گل نارگیل با خشککردن و حرارت دادن آن به دست میآید. تقریباً 71٪ ساکارز (که ترکیبی از گلوکز و فروکتوز است، یعنی قندها)، 3٪ گلوکز و 3٪ فروکتوز است. شاخص گلیسمی قند نارگیل، 35 است که پایین در نظر گرفته میشود.
اگرچه شکر نارگیل سرشار از مواد مغذی (مانند اسیدهای آمینه، روی، کلسیم یا پتاسیم) و دارای شاخص گلیسمی پایینی است، مصرف متعادل آن توصیه میشود؛ زیرا کالری مشابه شکر معمولی دارد و ترکیب آن همچنان بر پایه قندها است. در مقادیر متوسط یا زیاد، سطح گلوکز خون افزایش مییابد.
شماره 8: فروکتوز
فروکتوز یک شیرینکننده طبیعی است که از میوهها، عسل، شهد گل و برخی سبزیجات استخراج میشود. مصرف مقادیر کم فروکتوز با خوردن میوههایی با GI پایین برای افراد مبتلا به دیابت مفید است؛ زیرا آزادشدن فروکتوز (6 گرم یا بیشتر) از روده کوچک به گردش خون در مدت زمان طولانی تأثیر زیادی در کاهش سطح گلوکز خون پس از غذا دارد.
در عوض مصرف بیش از حد فروکتوز (به عنوان یک شیرینکننده در مقادیر زیاد، نوشیدنیهای شیرین، شیرینیهای صنعتی…) با شیوع بیماری های مزمن مانند چاقی، دیابت، دیس لیپیدمی، سندرم متابولیک و بیماری های قلبی عروقی ارتباط دارد. به همین دلیل افراد دیابتی باید مصرف خود را تا حد امکان تعدیل کرده و به مقدار کم و ترجیحاً به صورت میوه مصرف کنند.
این به این دلیل است که مصرف فروکتوز خالص یا شیرینکننده با مصرف آن از یک میوه یکسان نیست. دیابتیها باید مصرف فروکتوز را به شکل طبیعی میوه ترجیح دهند، زیرا آنها معمولا منبع فیبر هستند که به جلوگیری از افزایش گلوکز خون کمک میکند.
شیرینکنندههای مصنوعی برای دیابتیها
شیرینکنندههای مصنوعی برخلاف طبیعیها از ابتدا توسط انسان و از طریق ترکیبات شیمیایی در آزمایشگاه ایجاد شدهاند. ما شیرینکنندههای مصنوعی را قبل از شیرینکنندههای طبیعی توصیه نمیکنیم، اما در مورد آنها به شما میگوییم تا از این که چه هستند و چه کار میکنند، مطلع شوید. علیرغم بحثهایی که در مورد شیرینکنندههای مصنوعی وجود دارد، زمانی که در مقادیر متوسط مصرف شوند برای بدن بیخطر هستند. اگر هر غذایی برای مصرف مناسب نباشد، نمیتوان آن را به بازار عرضه کرد.
ساخارین (E954)
ساخارین یک شیرینکننده مصنوعی غیرمغذی، بدون کالری و با قدرت شیرین کنندگی بسیار بیشتر از شکر معمولی است. استفاده از آن برای مصرف تحت شرایط خاصی در برخی نوشیدنیها و غذاهای فرآوری شده توصیه میشود. بنابراین مصرف منظم آن توصیه نمیشود. همچنین یکی از ارزان ترین شیرینکننده هاست.
استفاده از ساخارین (یک شیرین کننده مصنوعی) تأثیری بر هموستاز گلوکز خون و سطح انسولین ندارد، اما ممکن است حساسیت به انسولین را افزایش دهد. همچنین، مانند سایر شیرین کنندههای مصنوعی، استفاده از ساخارین ممکن است با بروز برخی از آسیبهای دیگر مرتبط شود، از جمله بروز برخی از انواع سرطان. با این حال، مطالعات مرتبط تایید نمیکنند که ساخارین به تنهایی عامل ایجاد این آسیبها باشد.
- طعم: شیرین و با طعم تلخ
- مقاومت در برابر حرارت: متوسط (حداکثر 190 درجه)
- اشکال مختلف: پودر، مایع، قرص
- کالری در هر 100 گرم: 0 کیلو کالری برای مقدار مصرف در نظر گرفته میشود.
- برای دیابتیها توصیه میشود؟ بله اما در حد اعتدال.
آسپارتام (E951)
آسپارتام با گرم شدن شیرینی خود را از دست میدهد، بنابراین برای محصولات پخته شده یا دسرهایی که نیاز به پختن یا حرارت دارند، انتخاب خوبی نیست.
مصرف آسپارتام نیز بر سطح انسولین تأثیر نمیگذارد. اما بیخطر بودن مصرف آسپارتام در بیماران دیابتی به دلیل عدم انجام مطالعات در این زمینه هنوز به اثبات نرسیده است. در صورت شک، تیم ما مصرف متوسط و محدود به غذاهایی که هیچ گزینه دیگری در آنها وجود ندارد (مانند آدامس) را توصیه میکند.
- طعم: شیرین و گاهی تا حدودی تلخ
- مقاومت در برابر حرارت: کم، از مصرف آن در دسرهای پخته شده، خودداری کنید.
- اشکال مختلف: پودر دانه بندی
- کالری در 100 گرم: ناچیز است زیرا مقادیر بسیار کمی استفاده میشود.
- برای بیماران دیابتی توصیه میشود؟بله اما در حد اعتدال.
پس بهترین شیرینکننده برای دیابتیها چیست؟
بحثهای زیادی در مورد اینکه کدام شیرینکننده برای دیابتیها بهترین است وجود داشته است؛ اما تا به امروز هیچ کدام از سوی مقامات بهداشتی لغو نشده است، زیرا هیچ مطالعهای نتوانسته مضر بودن آنها را نشان دهد. بنابراین اگر به بازار عرضه شود میتوان آن را گرفت.
استویا سوکرالو، تاگاتوز، آسپارتام، سیکلامات و ساخارین، گلوکز خون را افزایش نمیدهند، بنابراین بهتر هستند. ما بار دیگر استفاده از استویا، سوکرالوز و تاگاتوز را توصیه میکنیم زیرا طبیعی هستند و قند خون را تغییر نمیدهند و باعث مشکلات گوارشی نمیشوند.
بدترین شیرینکنندهها برای دیابتیها
سوربیتول، مانیتول، مالتیتول، لاکتینول و زایلیتول از قندهای طبیعی مانند گلوکز و فروکتوز تولید میشوند، بنابراین جذب آنها کمتر است و مصرف آنها باید کنترل شود؛ زیرا میتوانند میزان گلوکز خون را افزایش دهند و باعث مشکلات گوارشی شوند.
عسل، پانلا، شکر کامل، شکر قهوه ای… اگرچه شیرینکنندههای سالمتری نسبت به شکر تصفیه شده هستند، اما آنها را توصیه نمیکنیم؛ زیرا از قند تشکیل شدهاند و سطح گلوکز خون ما را بالا می برند.
بسیاری از شیرینکنندهها با یکدیگر مخلوط میشوند تا طعمها را افزایش دهند یا قوام آنها را بهبود ببخشند، بنابراین اگر میخواهیم دقیقاً بدانیم چه چیزی مصرف میکنیم، باید ترکیب روی بستهبندی را که خریداری کردهایم، مطالعه کنیم.
خرما جایگزین قند و شکر
جایگزین کردن شکر با خرما اگر به هدف کاهش قند خون باشد، آنقدرها هم که به نظر میرسد، مناسب نیست. یک خرما تا 63 درصد قند طبیعی دارد که اساساً گلوکز و فروکتوز است. شیرین است، اما محتوای فیبر بالایی دارد.
اگر در حد اعتدال مصرف شود، یک جایگزین خوب برای شکر میتواند، شکر خرما باشد که به عنوان یک شیرینکننده طبیعی عمل میکند. اگرچه کالری زیادی نیز دارد، اما مواد مغذی ضروری مانند ویتامینها و فیبر را برای رژیم غذایی فراهم میکند و گزینه خوبی برای جایگزینی شکر سفید در دستور العملها و وعدههای غذایی است.
100 گرم شکر را میتوان با حدود 60-70 گرم خرما جایگزین کرد. به همین علت افراد دیابتی باید در مصرف خرما زیاده روی نکنند. افراد عادی روزانه بین 4 تا 5 عدد خرما میتوانند مصرف کنند، اما افراد دیابتی باید زیر نظر متخصص تغذیه یا پزشک خود رژیم خود را تنظیم کنند.
با توجه به اینکه یک لیوان چای با میانگین 6 (6.68 کالری) کشمش مصرف میشود، با مصرف کشمش مغذی به جای شکر سفید که ارزش غذایی ندارد، روزانه 253 کالری کمتر دریافت میشود.
به یاد داشته باشید که میوهها اگرچه سالم هستند، اما حاوی کربوهیدرات هستند. حتی اگر میوه را به عنوان میانوعده میخورید، باید آن را بخشی از وعدهغذایی خود در نظر بگیرید تا مطمئن شوید که کربوهیدرات زیادی نمیخورید. به طور کلی، 2 قاشق غذاخوری کشمش حاوی حدود 15 گرم کربوهیدرات است.
نتایج دوره:
مصاحبه با تعدادی از قهرمانان کاهش وزن ما رو ببینید و با تجربه اونا کاهش وزن سریعتری رو تجربه کنید.
دیدگاه کاربران