بهترین روش کنترل قند خون در دوران بارداری
کسانی که در دوران بارداری دیابت را تجربه می کنند با مشکلات مختلفی مواجه می‌شوند که در صورت کنترل قند خون در بارداری، از آنها در امان خواهند بود. اگر باردار هستید و دیابت نوع 1 یا 2 دارید، باید آگاه باشید که روند دیابت در دوران بارداری می‌تواند تجربیات مختلفی را برای شما به وجود آورد. به طور طبیعی، احتمالاً به تأثیر دیابت بر سلامت کودک و سلامت خود فکر می‌کنید. راه‌های زیادی برای داشتن یک بارداری سالم با وجود دیابت وجود دارد. آنچه باید در مورد دیابت، بارداری و زایمان سالم بدانید در این مقاله آمده است. پس تا انتها با ما همراه باشید و این بخش را با دقت مطالعه کنید.
کدام زنان در معرض خطر دیابت بارداری هستند؟
علاوه بر زنانی که پیش از بارداری دیابت دارند، برخی از زنان نیز در معرض ابتلا به این بیماری در حین بارداری هستند، از جمله:
- کسانی که اضافه‌وزن دارند.
- مبتلایان به بیماری تخمدان پلی کیستیک
- سن بالا
- فشار خون بالا
- کسانی که قبلاً یک نوزاد بزرگ به دنیا آورده‌اند
- کسانی که بارداری منجر به سقط داشته‌اند.
علائم قند خون بالا در بارداری
از آنجایی که علائمی مانند نوشیدن آب زیاد، توالت رفتن مکرر و احساس گرسنگی مکرر در اکثر زنان باردار طبیعی است، این شرایط زمانی که در دوران بارداری دیده می‌شود به نفع دیابت در بارداری تفسیر نمی‌شوند. اما اگر شدت این علائم زیاد است، باید به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین بهتر است در روند بارداری چند بار تست قند خون بدهید.
چگونه می‌توان قند خون بالا در بارداری تشخیص داد؟
در اولین معاینه بارداری، ارزیابی خطرات زن باردار انجام می‌شود. در این زمینه اندازه‌گیری قند خون انجام می‌شود. 75 درصد از دیابتی ها را می‌توان با کنترل قند خون ناشتا تشخیص داد، بنابراین ممکن است انجام آزمایش چالش قند در هفته های اول در گروه پرخطر ضروری باشد. زنان بارداری که در معرض خطر بالایی نیستند باید بین هفته های 24 تا 28 بارداری خود آزمایش غربالگری قند انجام دهند. آزمایش را می‌توان در دو مرحله با 50 گرم و در صورت نیاز 100 گرم شکر انجام داد و یا با 75 گرم شکر به صورت یکجا انجام می‌شود. هیچ مطالعه علمی واحدی وجود ندارد که نشان دهد این آزمایشات برای نوزاد یا مادر مضر هستند.
مقدار شکر موجود در مایعی که می نوشید تقریباً معادل مقدار شکر موجود در سه برش باقلوا است که با متابولیسم به سرعت می‌تواند به حالت عادی برگردد. بارگیری روی نوزاد انجام نمی شود. برخی از زنان باردار ممکن است در طول آزمایش دچار مشکل شوند، زیرا اجازه دادن به زن باردار نوشیدن شربت با معده خالی ممکن است باعث شکایت هایی مانند حالت تهوع و فشار خون پایین شود.
چرا کنترل قند خون در بارداری مهم است؟
کنترل قند خون ساده‌ترین راه برای جلوگیری از عوارض دیابت است. وقتی صحبت از دیابت در دوران بارداری می‌شود، کنترل قند خون بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. کنترل قند خون کافی و دقیق در دوران بارداری می‌تواند:
- خطر زایمان زودرس را کاهش می‌دهد؛ کنترل خوب قند خون خطر زایمان زودرس را کاهش می‌دهد.
- خطر ابتلا به نقایص مادرزادی را کاهش می‌دهد؛ در مراحل اولیه بارداری، کنترل خوب قند خون به طور قابل توجهی خطر ابتلا به نقایص مادرزادی، به ویژه ناهنجاری‌های مغز، نخاع و قلب را کاهش می‌دهد.
- خطر رشد بیش از حد را کاهش می‌دهد؛ اگر قند خون خود را به‌درستی کنترل نکنید، گلوکز اضافی می‌تواند از جفت شما عبور کند. این ممکن است پانکراس کودک شما را وادار کند انسولین بیشتری تولید کند و باعث بزرگ شدن بیش از حد آن شود (ماکروزومی). یک نوزاد بزرگ در طول زایمان طبیعی مشکلاتی را ایجاد می‌کند و نوزاد را در معرض آسیب در هنگام تولد قرار می‌دهد.
- از عوارض مادری جلوگیری می‌کند؛ کنترل خوب قند خون خطر ابتلا به فشار خون بالا، پره اکلامپسی (فشار خون بالا و نشت پروتئین به ادرار پس از هفته بیستم بارداری) و سایر عوارض بالقوه جدی بارداری را کاهش می‌دهد.
- از عوارض مربوط به نوزاد جلوگیری می‌کند؛ برخی از نوزادان مادران مبتلا به دیابت ممکن است سطح قند خون پایین (هیپوگلیسمی) داشته باشند؛ زیرا بدن آنها انسولین بیش از حد تولید می‌کند. کنترل خوب قند خون باعث تنظیم سطح قند خون و همچنین سطح کلسیم و منیزیم در خون کودک شما می‌شود. کنترل خوب قند خون به شما کمک می‌کند تا از زردی پوست و چشم پس از تولد جلوگیری کنید.
اقدامات موثر برای کنترل قند خون در دوران بارداری
هدف از کنترل قند خود در بارداری، حفظ سطح قند خون در سطوح طبیعی است. رژیم غذایی و ورزش برای 85 تا 90 درصد زنان باردار برای حفظ سطح طبیعی کافی است. به همین جهت اقدامات زیر را برای کنترل قند خون در دوران بارداری باید انجام شود:
مرتباً سطح قند خون خود را چک کنید
چک‌کردن قند خون هفت بار یا بیشتر در روز می‌تواند به شما در کنترل سطوح پایین و بالا قند خون کمک کند. به یاد داشته باشید که کنترل سطح قند خون بهترین راه برای داشتن بارداری سالم و جلوگیری از عوارض دیابت است.
انسولین یا سایر داروهای خود را مستقیماً مصرف کنید
اگرچه برخی از داروهای خوراکی در دوران بارداری استفاده می‌شود، اما ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مستقیماً آنها را مصرف کنید. برخی از داروها (از جمله داروهای رایج مانند داروهای کلیه و فشار خون) در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند.
انعطاف‌پذیر باشید
بسته به آنچه می‌خورید، احساستان و همه عوامل مختلف دیگر، سطح قند خون شما ممکن است در طول روز تغییر کند و ممکن است لازم باشد دوز انسولین خود را بر این اساس تنظیم کنید. به‌عنوان‌مثال، در سه ماه آخر بارداری، هورمون‌هایی که در جفت ترشح می‌شوند تا به رشد کودک کمک کنند، می‌توانند اثر انسولین را در بدن شما کاهش دهند. در نتیجه، ممکن است نیاز به مصرف بیش از حد معمول انسولین داشته باشید.
اصول تغذیه سالم را فراموش نکنید
رژیم دیابت شما احتمالاً حاوی سبزیجات، میوه‌ها و غلات است. مگر اینکه متخصص تغذیه برنامه غذایی جدیدی برای کنترل قند خون در دوران بارداری ایجاد نکند، می‌توانید به این برنامه غذایی پایبند باشید. در دوران بارداری، مصرف مکمل‌های ویتامین بارداری حاوی اسیدفولیک نیز مهم است.
فعالیت بدنی را به برنامه روزانه خود اضافه کنید
فعالیت بدنی نیز بخش مهمی از برنامه درمانی دیابت شما در دوران بارداری است. برای ورزش از ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تأییدیه بگیرید. سپس فعالیت‌های موردعلاقه خود را انتخاب کنید، مانند شنا، پیاده روی یا دوچرخه‌سواری ورزشی. حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته را هدف‌گذاری کنید که توسط سازمان‌های بهداشتی برای زنان باردار توصیه می‌شود. اگر مدتی است که فعال نبوده‌اید، به آرامی شروع کنید و به‌تدریج به سمت بالا بروید. همچنین به یاد داشته باشید که فعالیت بدنی بر قند خون شما تأثیر می‌گذارد. قند خون خود را قبل و بعد از فعالیت کنترل کنید، به خصوص اگر انسولین مصرف کرده باشید. برای جلوگیری از افت قند خون در حین ورزش، می‌توانید سطح انسولین خود را تنظیم کنید یا قبل از ورزش یک میان‌وعده میل کنید.
همچنین برای آشنایی بیشتر با ورزش در بارداری، مقاله راهنمای ورزش و مزایای آن در بارداری را مطالعه کنید.
برای معاینات بارداری منظم برنامه‌ریزی کنید
پزشک شما ممکن است سونوگرافی‌های منظم یا سایر آزمایش‌های تصویربرداری را برای نظارت بر رشد و رشد کودک توصیه کند. دیابت بارداری ممکن است پس از پایان بارداری در برخی از زنان ادامه یابد؛ بنابراین توصیه می‌شود پس از اتمام دوران نفاس، یعنی تقریباً 6 هفته پس از تولد، آزمایش چالش تکرار شود.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای مبتلایان به دیابت بارداری
رژیم غذایی یک عامل تعیین‌کننده برای درمان دیابت بارداری است که در افرادی که قبل از بارداری دیابت نداشته‌اند نیز دیده می‌شود. متعادل نگه‌داشتن قند خون برای مادر و نوزاد ضروری است.
هدف از درمان دیابت بارداری هدف این است که سطح قند خون ناشتا و بعد از غذا را در حد نرمال نگه دارید و در عین حال نیازهای مادر و نوزاد را تأمین کرده و میزان افزایش وزن مادر را نیز کنترل کنید. مهم‌ترین بخش درمان، کنترل الگوی غذایی و میزان و نوع کربوهیدرات مصرفی است. بر این اساس، نکاتی که در درمان تغذیه‌ای باید مورد توجه قرار گیرد را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
- شما باید 2-3 وعده غذایی اصلی و 2-3 میان‌وعده بخورید.
- بین وعده‌های غذایی باید 2-3 ساعت فاصله باشد.
- تنقلات را نباید نادیده گرفت.
- منابع پروتئینی باید در تمام وعده‌های غذایی گنجانده شود و باید از دریافت پروتئین کافی اطمینان حاصل شود.
- تغذیه نباید بر پایه کربوهیدرات باشد.
- کربوهیدرات‌های مصرفی باید دارای شاخص گلیسمی پایین باشند. به عبارت دیگر، غلات کامل و سبزیجات که قند خون را کندتر افزایش می‌دهند، باید ترجیح داده شوند.
- به خصوص میزان کربوهیدرات در وعده‌های غذایی صبح و عصر باید کمتر باشد.
- مصرف فیبر کافی باید در رژیم غذایی وجود داشته باشد. بر این اساس نباید از مصرف سبزیجات و میوه‌جات غافل شد.
- از خوردن میان‌وعده در اواخر شب و به خصوص مصرف کربوهیدرات‌های ساده در اواخر شب باید خودداری شود.
- روزانه حداقل 2.5 لیتر آب مصرف شود.
همچنین بخوانید: ویتامین دوران بارداری : چه ویتامینی مصرف کنیم؟!
مبتلایان به دیابت بارداری چه غذاهایی می‌توانند مصرف کنند؟
اگرچه نیازها و در نتیجه اندازه وعده‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است، مصرف روزانه کربوهیدرات، پروتئین و چربی باید تضمین شود. بر این اساس، مواد مغذی زیر باید هر روز مصرف شوند:
- غلات کامل (نان، حبوبات)
- سبزیجات
- میوه‌ها
- شیر و فرآورده‌های آن
- گوشت / مرغ / بوقلمون / ماهی
- تخم مرغ
غذاهای خطرناک برای مبتلایان به دیابت بارداری
در دیابت بارداری باید از مصرف غذاهایی که باعث افزایش سریع قند خون می‌شوند اجتناب شود. این غذاها را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:
- عسل
- ملاس انگور
- شکر و غذاهای شیرین
- دسر
- نوشیدنی‌های شیرین
- غذاهای آرد سفید
- برنج
- کربوهیدرات‌هایی با شاخص گلیسمی بالا مانند سیب‌زمینی
افراد مبتلا به دیابت بارداری نیز باید مراقب غذاهایی باشند که باعث می‌شوند قند خون سریع‌تر از سایر غذاهای هم گروه افزایش یابد. غذاهایی که باید با دقت و به‌ندرت مصرف شوند، حتی میوه‌ها و سبزیجات، عبارت‌اند از:
- موز
- شکل
- شاه‌توت
- خربزه
- هندوانه
- انگور
- میوه‌های خشک
- نخود
- هویج
- ذرت کنسروی
کلام آخر
کنترل قند خون در بارداری بسیار مهم است و مخصوصاً مادرانی که از قبل به دیابت مبتلا هستند، باید مراقب سلامت خود و نوزادشان باشند. به همین جهت چک‌کردن سطح قند خون به طور مدام بسیار مهم است. رعایت نکاتی که در بالا ذکر کردیم، از جمله فعالیت و رژیم غذایی صحیح، نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند. اگر نگران روند تغذیه خود هستید، بهتر است با متخصص زایمان مشورت کرده و از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید. در این صورت می‌توانید به خیال آسوده، غذای مناسب خود را میل کرده و دیگر هیچ تهدیدی برای شما و نوزاد وجود نداشته باشد.
نتایج دوره:
مصاحبه با تعدادی از قهرمانان کاهش وزن ما رو ببینید و با تجربه اونا کاهش وزن سریعتری رو تجربه کنید.
دیدگاه کاربران