نارسایی کلیه چیست و چه ارتباطی با غذا خورن دارد؟
نارسایی کلیه یک بیماری با ماهیت حاد یا مزمن است که در آن عملکرد دفع و فیلتراسیون کلیه‌ها مختل می‌شود. نتیجه یک نقص عملکرد کل ارگانیسم که باعث می‌شود پسماند وارد جریان خون شوند. اخیراً اعتقاد بر این بود که نارسایی کلیه به دلیل گلومرولونفریت ایجاد می‌شود، اما اخیراً نظر پزشکان تغییر کرده است. در حال حاضر علل اصلی آن دیابت و فشار خون بالا هستند. این بیماری‌ها به تخریب رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها کمک می‌کنند. به همین جهت رعایت نکات غذایی می‌تواند در پیشگیری و کنترل این بیماری موثر باشد.
نارسایی کلیه به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
- استعداد ژنتیکی
- زندگی در مناطقی با اکولوژی ضعیف
- رژیم غذایی نامتعادل
- استفاده طولانی مدت اجباری از دارو‌های خاص
- بیماری‌های عفونی
- وجود انگل در بدن
- آسیب‌شناسی مزمن سیستم‌های قلبی عروقی، غدد درون‌ریز و ادراری
- بیماری متابولیک
علائم و نشانه‌های نارسایی کلیه
نارسایی حاد کلیه تقریباً در هر مورد عارضه یک بیماری داخلی دیگر است. بنابراین، اولین علائم و نشانه‌های آن ممکن است بیان نشده باشد، اما اگر به موقع شناسایی شوند و پزشکان درمان را شروع کنند، می‌توان روند تخریب بافت‌های کلیه را متوقف کرد و عملکرد آنها را به طور کامل بازیابی کرد. اولین علامت کاهش مقدار ادرار دفع شده است: بیش از ۶۰۰ میلی لیتر در روز. اگر این علامت را نادیده بگیرید، کم‌آبی به سرعت ایجاد می‌شود، عفونت می‌پیوندد. با درمان مناسب، بازیابی عملکرد کلیه‌ها در عرض ۱۲-۶ ماه امکان‌پذیر خواهد بود. اگر نارسایی کلیه بدون درمان رخ دهد، به شکل مزمن دوره تبدیل می‌شود. نارسایی مزمن کلیه با علائم و نشانه‌های زیر ظاهر می‌شود:
- بی تفاوتی، ضعف، خستگی
- تشنگی قوی و مداوم
- مزه ناخوشایند در دهان نشانه بارز مسمومیت بدن با سموم است.
- مشکلات حافظه
- اختلالات خواب
- احساس تهوع مداوم
این علائم در صورت پیشرفت نارسایی مزمن کلیه ظاهر می‌شوند و اولین علائم همیشه تکرر ادرار در شب و کاهش در خروجی کل ادرار است. اگر درمان وجود نداشته باشد، نارسایی کلیه باعث بروز انقباضات غیر ارادی عضلانی، استفراغ فراوان بدون توجه به مصرف غذا و کاهش سرعت واکنش می‌شود. علائم در یک مرد و علائم در یک زن تقریباً یکسان است، اما ممکن است تفاوت‌هایی وجود داشته باشد:
- در زنان، درد و سوزش در هنگام ادرار ظاهر می‌شود.
- در مردان، میل جنسی کاهش می‌یابد.
- نارسایی مزمن کلیه در زنان منجر به بیماری‌های التهابی زنان می‌شود.
نارسایی مزمن کلیه در مردان می‌تواند باعث پروستاتیت شود.
بهترین رژیم غذایی برای نارسایی کلیه
برای کنترل بیماری و جلوگیری از عوارض، رعایت رژیم غذایی برای نارسایی کلیه ضروری است. این مقاله توصیه‌هایی را از سوی کارشناسان مؤسسه ملی دیابت و بیماری کلیوی (ایالات متحده آمریکا) ارائه می‌کند. ۳ مرحله اول باید توسط افرادی که از هر نوع بیماری کلیوی رنج می‌برند دنبال کنند. بقیه توصیه‌ها مربوط به تغذیه در طول دیالیز است – زمانی که عملکرد کلیه به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
مرحله اول: غذا‌های کم نمک را انتخاب و آماده کنید
این کار باید برای کنترل فشار خون انجام شود. رژیم غذایی باید حاوی کمتر از ۲ الی ۳ گرم نمک (معادل یک قاشق چایخوری) باشد. به جای خوردن غذا‌های آماده، فست‌فود و غذا‌های کنسرو شده، خودتان آشپزی کنید. فقط در این صورت می‌توانید میزان نمک را کنترل کنید. به جای نمک، ادویه جات، سبزی و چاشنی‌های بدون نمک را به غذای خود اضافه کنید. اگر سبزیجات، حبوبات، گوشت و ماهی کنسرو می‌خرید، حتماً قبل از مصرف آنها را با آب تمیز بشویید.
برچسب‌ها را بخوانید و مقدار مواد اضافه شده را بررسی کنید. اگر بسته‌بندی نشان می‌دهد که محصولی حاوی ۲۰ درصد یا بیشتر از نیاز روزانه شما به سدیم است، آن را نخرید.
به دنبال محصولاتی باشید که دارای برچسب \”کم نمک\”، \”سدیم کم\” یا \”بدون نمک\” هستند.
مرحله دوم: مقدار کمی پروتئین بخورید
تغذیه در نارسایی کلیه نباید بر اساس مقدار زیادی پروتئین باشد. هنگامی که ما غذا‌های پروتئینی می‌خوریم، اوره در طول متابولیسم آن تشکیل می‌شود. کلیه‌ها آن را از بدن خارج می‌کنند، بنابراین وقتی فردی پروتئین زیادی مصرف می‌کند، بار اضافی برای کلیه‌های بیمار خود ایجاد می‌کند.
در رژیم غذایی نارسایی کلیه، فقط بخش‌های کوچکی از پروتئین باید مصرف شود. این ماده مغذی در غذا‌های حیوانی و گیاهی یافت می‌شود.
پروتئین حیوانی شامل:
- مرغ و گوشت گاو
- ماهی
- تخم مرغ
- محصولات لبنی مانند شیر، ماست، کفیر، پنیر دلمه، پنیر سفت
بیشتر پروتئین با منشأء گیاهی در چنین محصولاتی یافت می‌شود:
- حبوبات (از جمله محصولات سویا)
- آجیل و دانه‌ها
- غلات
برای ایجاد یک رژیم غذایی فردی برای بیماری کلیوی، باید با یک متخصص تغذیه تماس بگیرید. تفاوت‌های ظریف زیادی وجود دارد که باید برای نقض‌های مختلف در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، در مورد سنگ کلیه، شما باید نه تنها میزان پروتئین مصرفی، بلکه منابع خاص آن را نیز کنترل کنید.
مرحله ۳: غذا بخورید تا قلبتان بگوید متشکرم
- برای جلوگیری از تجمع پلاک‌های چربی در رگ‌های خونی، قلب و کلیه‌ها باید از روش‌های درست پخت و پز استفاده کرد.
- به جای سرخ کردن، آن را بپزید، کبابی کنید و بجوشانید
- روغن زیادی اضافه نکنید، بلکه از روغن اسپری استفاده کنید.
- قبل از پختن گوشت، سعی کنید تکه‌های قابل مشاهده چربی را کوتاه کنید. پوست پرنده
- از مصرف چربی‌های ترانس خودداری کنید و مصرف چربی‌های اشباع شده را محدود کنید.
برای سلامت قلب با نارسایی کلیه چه بخورید:
- گوشت بدون چربی
- پرنده‌ای بدون پوست
- ماهی خورشتی، پخته، کبابی
- میوه‌ها و سبزیجات
- حبوبات
- محصولات لبنی با درصد کم چربی (یا بدون چربی)
فراموش نکنید که هر محصول حیوانی (بدون چربی و پوست) حاوی مقدار زیادی پروتئین است. مراقب باشید و از غذا‌های گوشتی، ماهی و لبنیات غافل نشوید.
رژیم دیالیز – زمانی که کلیه‌ها دیگر با عملکرد خود کنار نمی‌آیند!
هنگامی که عملکرد کلیه به ۱۰٪ کاهش می‌یابد، بیمار دیگر نمی‌تواند بدون تصفیه خون مصنوعی با استفاده از روش دیالیز انجام دهد. اما هنوز جایگزین کلیه‌های سالم نمی‌شود. برخی از محصولات متابولیک و مایعات ممکن است همچنان بیش از حد جمع شوند، به خصوص در بین درمان.
افراد مبتلا به بیماری کلیوی در مرحله نهایی فقط باید میزان مایعات و مواد مغذی خاصی را که می‌نوشند کنترل کنند. این به جلوگیری از تجمع بیش از حد متابولیت‌ها در خون کمک می‌کند که می‌تواند منجر به مشکلات جدی و حتی مرگ شود.
اینکه رژیم دیالیز چقدر باید سخت باشد به شدت بیماری، برنامه درمانی و وجود مشکلات اساسی سلامت بستگی دارد. اکثر افراد مبتلا به سوءتغذیه در مرحله پایانی باید مصرف ۳ ماده مغذی خود را محدود کنند:
- پتاسیم
- فسفر
- مایعات
- پتاسیم
این ماده معدنی تقریباً در تمام غذا‌ها یافت می‌شود. بدن ما برای عملکرد طبیعی ماهیچه‌ها از جمله قلب به پتاسیم نیاز دارد. با این حال، پتاسیم بیش از حد در خون (هیپرکالمی) خطرناک است.
هنگامی که فردی تحت دیالیز قرار می‌گیرد، سطح پتاسیم می‌تواند خیلی بالا یا خیلی پایین باشد. هر یک از این شرایط باعث گرفتگی عضلات، ضعف و آریتمی می‌شود. علاوه بر این، سطح بیش از حد پتاسیم در خون می‌تواند باعث حمله قلبی شود. رژیم دیالیز نباید شامل مقادیر زیادی از غذا‌های پر پتاسیم باشد. مصرف غذا‌های زیر را محدود کنید:
- آووکادو، موز، خربزه، پرتقال، آلو و کشمش
- کنگر، کدو تنبل، اسفناج، سیب زمینی، گوجه فرنگی
- غلات کامل، گرانولا، ماکارونی گندم دوروم
- حبوبات، برنج قهوه‌ای و وحشی، آجیل
- محصولات لبنی غنی شده با پتاسیم
اگر می‌پرسید با نارسایی کلیه چه چیزی نخورید، باید غذا‌های فوق را محدود کنید. در عوض، غذا‌های کم پتاسیم بخورید:
- سیب، زغال اخته، انگور، آناناس، هلو، توت فرنگی
- گل کلم، هویج، لوبیا سبز، پیاز، فلفل، تربچه، کاهو، کدو سبز (به مقدار کم)
- لواش، نان سفید، برنج سفید
- گوشت گاو، مرغ
- آب سیب، انگور یا زغال اخته
فسفر
این ماده معدنی در تعداد زیادی از غذا‌ها نیز یافت می‌شود. فسفر همراه با ویتأمین D از سلامت استخوان‌ها حمایت می‌کند. کلیه‌های سالم به حفظ تعادل صحیح فسفر در بدن کمک می‌کنند. با این حال، هنگامی که فرد تحت دیالیز است، این ماده معدنی می‌تواند بیش از حد تجمع یابد. این وضعیت هیپرفسفاتمی نامیده می‌شود. با فسفر بیش از حد، فرد در معرض خطر بیماری است که در آن استخوان‌ها ضعیف شده و به راحتی می‌شکنند. به همین دلیل است که رژیم‌های دیالیز نباید مقدار زیادی از این ماده معدنی را شامل شود. در مقادیر زیاد، فسفر در چنین محصولاتی یافت می‌شود:
- نان گندم کامل
- غلات با سبوس و بلغور جو دوسر
- آجیل، تخمه آفتابگردان، حبوبات (از جمله عدس)
- گوشت، مرغ، ماهی
- لبنیات
- کولا، پپسی و سایر نوشابه‌های تیره
محصولات ذکر شده در بالا باید تا حدی توسط بیماران دیالیزی جایگزین شوند:
- نان خمیر مایه
- بلغور ذرت، برنج سفید
- میوه‌ها و سبزیجات کم پتاسیم
- لیموناد سبک
مایعات
هنگامی که بیمار تحت دیالیز است، بدن او ممکن است مایعات را بین دو درمان حفظ کند. آب اضافی باعث افزایش فشار خون، تورم، مشکلات تنفسی و نارسایی قلبی می‌شود. همچنین، با تجمع بیش از حد مایع، فرآیند دیالیز خود پیچیده‌تر می‌شود. بیمار باید استفاده از موارد زیر را محدود کند:
- آب، چای، کمپوت
- سوپ‌ها
- بستنی، ژله
- میوه‌های آبکی (هندوانه، پرتقال، گریپ فروت، خربزه، هلو، آناناس) و سبزیجات (گوجه فرنگی و خیار)
چند ترفند وجود دارد که اگر فردی تشنه باشد توصیه می‌شود، اما نباید زیاد مایعات بنوشد. به منظور کاهش احساس تشنگی، کارشناسان بنیاد کلیه آمریکا توصیه می‌کنند:
- ادامس جویدن
- دهان خود را بدون قورت دادن با آب خنک بشویید.
- یک تکه یخ (که در کل مایع روزانه شما به حساب می‌آید) یا یک نعنا بمکید.
اکنون می‌دانید با نارسایی کلیه چه می‌توانید بخورید و چه غذاهایی را باید محدود کنید. این مقاله صرفاً جهت اطلاع‌رسانی می‌باشد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های متخصص تغذیه نمی‌شود. هر فردی نیاز‌ها و موارد منع مصرف دارد و این باید در نظر گرفته شود. سلامت باشید!
برای عملکرد طبیعی کلیه‌ها و پیشگیری از بیماری‌های آنها مصرف ماهی چرب، سیب زمینی شیرین، سبزیجات سبز رنگ و روغن زیتون را توصیه می‌کنیم.
ماهی قزل آلا، ماهی تن و سایر ماهی‌های چرب غنی از اسیدهای چرب امگا 3 می توانند یک مکمل سالم برای هر رژیم غذایی باشند.
با نارسایی کلیه ، پزشکان توصیه می کنند که مقدار گندم سیاه را در رژیم غذایی کاهش دهید. این محصول می تواند رفاه افراد مبتلا به یبوست و مشکلات گازی را از بین ببرد. و نشاسته موجود در آن سطح قند خون را بالا می برد.
دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که مصرف کافئین ممکن است به کاهش خطر مرگ در افراد مبتلا به
بیماری مزمن کلیوی کمک کند.
اندام جدیدت رو بساز
با متد نورون درمانی کاهش وزن اندام برتر یاد میگیری به صورت ریشه ای وزن کم کنی. کافیه جلسه مشاوره خودت رو رزرو کنی تا ظرف 3 ماه آینده یک بار برای همیشه وزن کم کنی!
نتایج دوره:
مصاحبه با تعدادی از قهرمانان کاهش وزن ما رو ببینید و با تجربه اونا کاهش وزن سریعتری رو تجربه کنید.
دیدگاه کاربران