کمبود آهن : علت، علائم، تشخیص و درمان آن!
کمبود آهن که شایع‌ترین نوع کم خونی در جهان است، یک مشکل مهم سلامتی است که در 35 درصد از زنان و 20 درصد از مردان رخ می‌دهد. در زنان باردار این میزان تا 50 درصد افزایش می‌یابد. ما در این مقاله از اندام برتر سعی کرد‌ه‌ایم به بررسی کمبود آهن بپردازیم. پیشنهاد می‌کنیم تا آخر این مقاله همراه ما بمانید.
کمبودآهن چیست؟
کمبودآهن شرایطی است که به دلایل مختلف قادر به تامین آهن مورد نیاز بدن نیستیم. آهن، وظایف بسیار مهمی در بدن دارد. هموگلوبین که در گلبول‌های قرمز وجود دارد، حاوی آهن است و گلبول‌های قرمز خون وظایف مهمی در گرفتن اکسیژن از ریه‌ها و رساندن آن به بافت‌های دیگر دارند.
هنگامی که میزان آهن در خون کم باشد، تولید گلبول‌های قرمز کم می‌شود و در نتیجه میزان اکسیژن انتقالی به سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها کاهش می‌یابد. کمبود آهن منجر به کم خونی می‌شود که به آن کم خونی فقر آهن می‌گویند. آهن همچنین به عنوان بخشی از نیروگاه‌ها در سلول‌ها و آنزیم‌ها عمل می‌کند و برای بدن اهمیت زیادی دارد.
بیشتر مطالعه کنید: برای درمان کم خونی چه بخوریم؟
چه چیزی باعث کمبودآهن می‌شود؟
آهن یک ماده معدنی است که توسط بدن تولید نمی‌شود و بنابراین باید به مقدار کافی و منظم از طریق رژیم غذایی مصرف شود. کمبود آهن معمولاً به دلیل افزایش نیاز بدن به آهن، دریافت ناقص آهن یا از دست دادن آهن از بدن ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علت کمبود آهن، مصرف ناکافی مواد غذایی حاوی آهن است. در مواردی مانند بارداری و قاعدگی، نیاز بدن به آهن افزایش می‌یابد.
علت کمبودآهن به دلیل افزایش نیاز به آهن در بدن، عبارت است از:
- بارداری
- دوره شیردهی
- زایمان مکرر
علت کمبودآهن چیست؟
علل کمبودآهن در نتیجه دریافت ناکافی آهن، عبارتند از:
- تغذیه ناکافی و نامتعادل
- خونریزی شدید قاعدگی
- از دست دادن بیش از حد خون به دلایلی مانند زخم معده، هموروئید، تصادف
- ترشح ناکافی اسید معده
- داشتن زخم در معده یا اثنی عشر
- برداشتن بخشی از معده یا روده کوچک با جراحی
- جذب ناکافی آهن وارد شده به بدن توسط روده‌ها به دلیل بیماری‌هایی مانند سلیاک
- نوشیدنی‌های کافئین دار مانند چای، قهوه و کولا، به طور قابل توجهی جذب آهن را در صورت مصرف با وعدههای غذایی مهار می‌کنند.
- کمبود آهن ارثی
- استفاده از داروهایی که جذب آهن را مختل می‌کنند.
علائم کمبود آهن چیست؟
تشخیص کمبودآهن در مراحل اولیه دشوار است. بدن می‌تواند کمبود آهن را در یک دوره زمانی جبران کند و شروع علائم کم خونی را به تاخیر بی‌اندازد. با این حال، برخی علائم اولیه در این مرحله نیز وجود دارد. برخی از این علائم اولیه، عبارتند از:
- مو و ناخن شکننده
- پوست خشک
- ترک در گوشه‌های دهان
- سوزش زبان
- حساسیت در مخاط دهان
پس از پیشرفت کمبودآهن و بروز کم خونی، علائم و نشانه‌های دیگری به این موارد اضافه می‌شود. شایع‌ترین علائم کمبود آهن، عبارتند از:
- ضعف
- حالت خستگی مداوم
- مشکلات تمرکز
- بی‌تفاوتی
- نفس نفس زدن در حین فعالیت بدنی
- سرگیجه و سیاهی
- سردرد
- افسردگی
- مشکلات خواب
- احساس سردی بیشتر از حد معمول
- ریزش مو
- داشتن رنگ پوست کمرنگ
- تورم زبان
- وزوز گوش
کمبودآهن باعث چه بیماری‌هایی می‌شود؟
در صورت عدم درمان، کم خونی فقر آهن می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی شود. برخی از این مشکلات سلامتی، عبارتند از:
- بیماری‌های قلبی (مانند ضربان قلب سریع، نارسایی قلبی، بزرگ شدن قلب)
- مشکلات بارداری (مانند وزن کم هنگام تولد، نداشتن وزن طبیعی، خطر زایمان زودرس، مشکلات در رشد ذهنی نوزاد)
- تضعیف سیستم ایمنی
- عقب ماندگی رشدی و ذهنی در نوزادان و کودکان
- سندرم پاهای بی‌قرار
چگونه کمبودآهن تشخیص داده می‌شود؟
کمبودآهن معمولاً در طی آزمایشات معمول یا سایر آزمایشات خونی تشخیص داده می‌شود. در صورت کمبود آهن، بدن ابتدا ذخایر آهن خود را تخلیه می‌کند. زمانی که این ذخایر به طور کامل تخلیه شود، کم خونی فقر آهن رخ می‌دهد. به همین دلیل برای تشخیص زودهنگام کمبود آهن باید آزمایش خونی که وضعیت ذخایر آهن را نشان می‌دهد، انجام شود.
چگونه از کمبودآهن جلوگیری کنیم؟
جلوگیری از تشکیل کمبودآهن با تعدادی از تغییراتی که می‌توان در عادات غذایی ایجاد کرد، امکان پذیر است. این عادات عبارتند از:
- خوردن غذاهای غنی از آهن. ترکیب این غذاها با غذاهایی که جذب آهن را تسهیل می‌کنند. (غذاها و نوشیدنی‌های غنی از ویتامین C مانند آب پرتقال، لیموناد، کلم ترش جذب را تسهیل می‌کند.)
- پرهیز از غذاها و نوشیدنی‌هایی که جذب آهن را کاهش می‌دهند به جلوگیری از کمبود آهن کمک می‌کند.
چه چیزی برای کمبود آهن مفید است؟
مصرف غذاهای غنی از آهن پاسخی به این سوال خواهد بود که چه چیزی برای کمبود آهن مفید است. حبوبات، گوشت قرمز، جگر و سایر احشاء، نخود، عدس، نخود سیاه، لوبیا چشم بلبلی، غذاهایی مانند اسفناج، سیب زمینی، آلو، انگور بدون هسته، سویا آب پز، کدو تنبل، جو دوسر و عسل سرشار از آهن هستند. همچنین برای جلوگیری از کمبود آهن باید این غذاها را به مقدار زیاد مصرف کرد. کمبود آهن می‌تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود.
غذاهایی که مانع جذب آهن می‌شوند
برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند و باعث بی اشتهایی شوند. برخی از آنها عبارتند از :
- سبوس، غلات کامل
- دانه‌های روغنی (مانند سویا، بادام زمینی)
- قهوه
- چای سیاه
- پروتئین سویا و شیر سویا (کازئین)
- نمک‌های کلسیم
در صورت امکان، این غذاها و نوشیدنی‌ها نباید با غذاهای حاوی آهن مصرف شوند. به خصوص بیماران کم خونی در صورت امکان از آنها دوری کنند.
چگونه کمبودآهن درمان می‌شود؟
درمان کم خونی فقر آهن نیاز به یک رویکرد ترکیبی دارد. اول از همه، تعیین علت کمبود آهن مهم است. زیرا درمان برای علت برنامه ریزی شده است. رفع مشکلاتی که باعث کمبود آهن می‌شود، مهم‌ترین مرحله در روند درمان است. اگر کمبود بر اساس دریافت بسیار کم آهن در رژیم غذایی باشد، رژیم غذایی فرد مبتلا برای دریافت آهن کافی تنظیم می‌شود. توصیه می‌شود که فرد از غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، جگر و ماهی استفاده کند. علاوه بر این، به بیمار توصیه می‌شود از نوشیدنی‌هایی که جذب آهن را کاهش می‌دهند مانند چای و قهوه در طول وعدههای غذایی خودداری کند.
اگر تغییر در رژیم غذایی کافی نباشد و کم خونی وجود داشته باشد، ممکن است بیمار نیاز به درمان با داروهای آهن داشته باشد. اما مصرف داروهای آهن بدون نظارت پزشک خطرناک است. از آنجایی که آهن اضافی از بدن دفع نمی‌شود، می‌تواند در اندام‌هایی مانند لوزالمعده، کبد و قلب تجمع کرده و باعث آسیب شود.
کمبود آهن به معنی کاهش میزان آهن در بدن است که می‌تواند باعث کاهش تولید هموگلوبین و ایجاد کم خونی شود.
علائم کمبود آهن شامل خستگی، ضعف، تنگی نفس، سردرد، افت فشار خون، تاری دید، افزایش شکم، تغییرات در رفتار غذایی، تغییرات در رنگ پوست و موها و افزایش حساسیت به سرما می‌شود.
اندام جدیدت رو بساز
با متد نورون درمانی کاهش وزن اندام برتر یاد میگیری به صورت ریشه ای وزن کم کنی. کافیه جلسه مشاوره خودت رو رزرو کنی تا ظرف 3 ماه آینده یک بار برای همیشه وزن کم کنی!
نتایج دوره:
مصاحبه با تعدادی از قهرمانان کاهش وزن ما رو ببینید و با تجربه اونا کاهش وزن سریعتری رو تجربه کنید.
دیدگاه کاربران